Deniz Gezmiş idam sehpasına çıktığında hayatını verdiği mücadelesini şu sözlerle özetlemişti, “Yaşasın tam bağımsız Türkiye! Yaşasın Marksizm-Leninizm. Yaşasın Türk ve Kürt halklarının kardeşliği! Yaşasın işçiler, köylüler! Kahrolsun emperyalizm!”
DENİZ GEZMİŞ’İN KISA YAŞAM ÖYKÜSÜ
1965’ten sonra Türkiye’de gelişen gençlik hareketinin en önemli önderlerinden ve Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu’nun (THKO) kurucu ve yöneticilerinden Deniz Gezmiş, 27 Şubat 1947’de Ankara’nın Ayaş ilçesinde doğdu. Öğretmen bir ailenin çocuğu olarak çeşitli kentlerde ilk ve ortaöğrenim gördü. Liseyi İstanbul’da bitirdi. Henüz lise öğrencisiyken sol düşünceyle tanıştı.1966’da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne giren Gezmiş1965’te Türkiye İşçi Partisi’nin Üsküdar ilçesine üye oldu. Deniz Gezmiş, arkadaşlarıyla, 30 Ocak 1968’de “Devrimci Hukuklular Örgütü”nü kurdu.
Öğrenci eylemleri içindeki etkinliği giderek artan Deniz 12 Haziran 1968’de İstanbul Üniversitesi’nin işgaline önderlik etti. İşgalden kısa bir süre sonra İstanbul’a gelen 6. Filo’yu protesto eylemlerinde yer aldı. 30 Temmuz’da bu eylemlerden dolayı tutuklandı ve 20 Eylül’de serbest bırakıldı.
TİP içinde yoğunlaşarak, ayrılıklara ve tartışmalara yolaçan ideolojik sorunlarda Milli Demokratik Devrim (MDD) görüşünü benimseyen Deniz Gezmiş, bu görüşün özelikle devrimci öğrenciler arasında yayılmasını sağladı, Ekim 1968’de eylemlerde birlikte olduğu Cihan Alptekin ve diğer arkadaşlarıyla birlikte Devrimci Öğrenci Birliği’ni (DÖB) kurdu.
Ardından 28 Kasım 1968’de ABD büyükelçisi Kommer’in gelişi sırasında Yeşilköy Havaalanı’nda düzenlenen protesto gösterileri nedeniyle tutuklanıp ve bir süre sonra serbest bırakıldı. İstanbul Üniversitesi’nde sağcı güçlerin 16 Mart’taki saldırılarına öğrenci kitlesiyle birlikte karşı koyan Gezmiş, bu eylemi gerekçe gösterilerek 19 Mart’ta yeniden tutuklandı. 3 Nisan’a kadar hapis yattı. Ardından 31 Mayıs 1969’da İÜ Hukuk Fakültesi öğrencilerenin, reform tasarısının gerçekleşmesini protesto için giriştikleri işgale önderlik etti. Üniversitenin kapatılıp, polise teslim edilmesi nedeniyle çıkan çatışmalarda yaralandı. Hakında gıyabi tutuklama kararı olmasına rağmen hastaneden kaçan Gezmiş, Haziran sonunda Filistin’e gitti. Filistin’de İsrail siyonizmine karşı verilen mücadele içinde yer aldı.
11 Ocak 1971’de THKO adına Ankara’da İş Bankası Emek Şubesi’nin soygununu gerçekleştirenler arasında yer aldı. 4 Mart 1971’de dört ABD’li erin Balgat’taki Tuslog Tesisleri’nden kaçırılması eyleminde de yer aldı. Erlerin serbest bırakılmasından sonra Sivas’ın Şarkışla ilçesinin Gemerek nahiyesinde Yusuf Arslan’la birlikte yakalandı.
16 Temmuz 1971’de başlayan THKO-1 Davası’nda TCK’nun 146. maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle, 9 Ekim 1971’de idam cezasına çarptırıldı. 6 Mayıs 1972’de Hüseyin İnan ve Yusuf Arslan’la birlikte Ankara Merkez Kapalı Cezaevinde idam edildi
HÜSEYİN İNAN’IN KISA YAŞAM ÖYKÜSÜ
1949’da Kayseri/Sarız ilçesine bağlı Bozhüyük Zaza köyünde doğduİlk ve ortaokulu Pınarbaşı’nda, liseyi Kayseri’de okudu. 1966’da ODTÜ İdari Bilimler Bölümü’ne kayıt oldu. Sosyalist Fikir Kulubü (SFK) ve bu derneğin bağlı olduğu Dev-Genç’e üye oldu. Aynı dönemde, TİP’e de üye oldu. Gerek İstanbul ve Ankara, gerek İzmir ve diğer illerdeki anti-emperyalist eylemlere aktif rol aldı; ABD 6.Filo’suna yönelik eylemin düzenleyicilerinden oldu. Toprak işgalleri gibi kırsal yörelerdeki etkinliklerde yer aldı. 1966-1967 öğretim yılında, gerçeklesen ODTÜ Hazırlık boykotunun örgütlenmesine önderlik etti.
TİP içinde yoğunlaşarak, ayrılıklara ayrılıklara ve tartışmalara yol açan ideolojik sorunlarda Milli Demokratik Devrim (MDD) görüşünü benimseyen Hüseyin İnan bu doğrultuda mücadele etti.
Ankara’da, özellikle ODTÜ öğrencisi olan ve önderliğini Sinan Cemgil ile birlikte Hüseyin İnan’ın yaptığı grup THKO’nun çekirdek kadrosunu oluşturdu. Aynı yıl İdari Bilimler Fakültesi’nden çıkartılan Hüseyin İnan, sonrasında Sinan Cemgil, Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan’la birlikte paylaşacağı, ODTÜ Birinci Yurt’ta 201-202 numaralı odada kalmaya devam etti. 14 Ekim 1969’da, THKO’nun bu nüvesini oluşturan grup ile birlikte Suriye üzerinden Ürdün’e, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ)’nün askeri kanadı olan El Fetih’in gerilla eğitim kamplarına gitti. Burada aldıkları eğitimin ardından bir süre İsrail’e karşı yapılan kimi eylemlerde görev aldı.
Şubat 1970’de Türkiye’ye geri döndüğünde, Diyarbakır-Gaziantep yolunda bir otobüste yakalandı. Diyarbakır’da devam eden yargılama sonunda, Ekim 1970’de tahliye oldu.
Hüseyin İnan serbest kalmasını takiben yeniden Ankara’ya döndüğünde kafasındaki kır gerillası fikri iyice berraklaşır. Benzeri düşünceler taşıyan ve aynı eylem çizgisini benimseyen, başlarında Deniz Gezmiş’in yer aldığı İstanbul grubuyla bir araya gelerek THKO’yu kurma kararı alırlar. Bu karar üzerine Deniz Gezmiş, son kez ayrıldığı İstanbul’dan, Ankara’ya gelir.
Deniz Gezmiş, Sinan Cemgil ve Cihan Alptekin’in de kuruluşunda yer aldığı THKO’nun öncü teorisyeni olur. Bu, diğerleri tarafından lider olarak kabul edilmesini beraberinde getirir. Sadece teorisyenlikle sınırlı kalmaz ve THKO’nun tüm silahlı eylemlerinin bizzat içerisinde yer alır.
SON SÖZLERİ
“Ben şahsi hiçbir çıkar gözetmeden halkımın mutluluğu ve bağımsızlığı için savaştım! Bu bayrağı bu ana kadar şerefle taşıdım! Bundan sonra bu bayrağı Türk halkına emanet ediyorum! Yaşasın işçiler, köylüler ve yaşasın devrimciler. Kahrolsun faşizm.”
YUSUF ASLAN’IN KISA YAŞAM ÖYKÜSÜ
Yusuf, 1947 yılında Yozgat’ın bir köyünde doğdu. Ortaöğrenimini dindar ve anti-komünist eğilimlerle, gelenekçi önyargıların güçlü olduğu bir çevrede tamamladı. 1966’da ODTÜ’ye girdi. Bir yıla kalmadan ODTÜ Sosyalist Fikir Kulübü’nün üyesi oldu, Dev-Genç içinde çalışmaya başladı. Bu dönemden itibaren önce hazırlık okulunda, sonra da mühendislik fakültesinde patlak veren boykotların ve hemen ardından ODTÜ işgalinin önde gelen örgütçülerinden oldu.
İlk yargılandığı eylem, CIA ajanı, Amerikan Büyükelçisi Commer’in arabasının yakılmasıydı. 1969 yılında arkadaşlarıyla birlikte Filistin’e gitti. Burada helikopter ve uçak pilotluğunu öğrendi. Traktörden helikoptere kadar her türlü aracı büyük bir ustalıkla kullanıyordu. 1970 yılında kurulan THKO’nun kurucusu ve önderlerinden olan Yusuf Aslan, Deniz Gezmiş’le birlikte Nurhak’a dağdaki gerilla grubuna katılmaya giderken, Sivas Şarkışla’da yaralı olarak yakalandı. Sıkıyönetim mahkemelerinde yargılandı. 6 Mayıs 1972’de Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan’la birlikte idam edildi.
SON SÖZLERİ
“Ben ülkemin bağımsızlığı ve halkımın mutluluğu için şerefimle bir defa ölüyorum! Sizler bizi asanlar şerefsizliğinizle her gün öleceksiniz! Biz halkımızın hizmetindeyiz! Sizler Amerika’nın hizmetindesiniz! Yaşasın devrimciler! Kahrolsun faşizm.”
YOLUMUZ DEVRİM YOLUNDA DÜŞENLERİN YOLUDUR